5.6 Werken met diagrammen

Seite Bearbeiten Anmelden
§

© Digitale Lernwelten GmbH

Arrc
Op welk niveau wilt u het hoofdstuk uitwerken?

5.6 Werken met diagrammen

1

Diagrammen geven informatie weer in de vorm van getallen en waarden. Daarmee kunnen moeilijke verbanden op een eenvoudige manier worden gepresenteerd. 

In dit hoofdstuk leer je over de verschillende soorten diagrammen en hun mogelijke toepassingen. Je leert ook wat het belang is van diagrammen voor de aardrijkskundeles. Je krijgt verschillende methoden aangeboden die je laten zien hoe je diagrammen moet lezen, hoe je er informatie uit kunt halen en hoe je ze kunt verwerken. In het verdere verloop van het hoofdstuk mag je zelf aan de slag gaan en je eigen diagrammen maken.

Info voor docenten

Overzicht (didactische toegang, doelen, competenties)

Algemene opmerkingen over de methoden

In tegenstelling tot de inhoudelijke hoofdstukken, die een narratieve structuur hebben, zijn de hoofdstukken over methoden progressief opgebouwd. De complexiteit neemt dus toe naarmate het hoofdstuk vordert. Afhankelijk van de leergroep is het zinvol om via het mini-menu (direct onder de hoofdstuktitel in de navigatiebalk) naar het relevante deel van het methodenhoofdstuk te springen.

Algemene opmerkingen over het hoofdstuk

In dit hoofdstuk krijgen leerlingen een overzicht van de verschillende soorten diagrammen.

Hieronder worden de verschillende soorten diagrammen in meer detail voorgesteld.

Het cirkeldiagram: Het cirkeldiagram geeft de verdeling van waarden van een geheel weer. De numerieke waarden worden in een cirkeldiagram verdeeld in sectoren. Cirkeldiagrammen gebruiken we om de verhoudingen van een totale hoeveelheid weer te geven. Daartoe worden in een cirkeldiagram meestal percentages gebruikt. De gehele cirkel met zijn 360° komt overeen met 100%. 100% komt dan dus ook overeen met de gehele cirkel, dus 360°. Een cirkeldiagram is ideaal om verhoudingen en relatieve frequenties van kenmerkende eigenschappen weer te geven. Het kan ook worden gebruikt om absolute frequenties te visualiseren.

Het staaf- en kolomdiagram: Staaf- of kolomdiagrammen gebruiken we om waarden met elkaar te vergelijken. In een staafdiagram worden de waarden horizontaal weergegeven. In een kolomdiagram worden de waarden verticaal weergegeven.

Het lijndiagram: Lijndiagrammen gebruiken we om een situatie ten opzichte van een andere situatie weer te geven. Lijndiagrammen gebruiken we ook om de ontwikkeling van iets in de tijd weer te geven.

Het klimatogram: Het klimatogram geeft het klimaat van een plaats weer. 

Doelstellingen en competenties

De leerlingen leren de verschillende soorten diagrammen kennen en hoe ze deze van elkaar kunnen onderscheiden. Ze leren de informatie in deze diagrammen lezen, begrijpen en verwerken. Ze krijgen methoden aangeboden om diagrammen te tekenen.  

De leerlingen leren de verschillende soorten en functies van diagrammen kennen en hoe ze deze van elkaar kunnen onderscheiden. Ze leren diagrammen te lezen, er informatie uit te halen en ze te analyseren. Ze leren ook hoe ze een cirkeldiagram en een klimatogram moeten tekenen en passen hun opgedane kennis toe op geselecteerde voorbeelden. 

Structuur van het hoofdstuk

De leerlingen leren eerst over de verschillende vormen, hoe ze eruit zien en wat het belang is van diagrammen in de aardrijkskundeles. In dit hoofdstuk staat het klimatogram centraal, omdat het een belangrijke betekenis heeft in de aardrijkskundeles. Eerst leren de leerlingen hoe een klimatogram eruit ziet en wat het belang ervan is. Ze passen de opgedane kennis toe in een interactieve oefening. Daarna leren ze een klimatogram te lezen en te analyseren. De leerlingen oefenen dit met het klimatogram van Luik als voorbeeld. Het laatste deel van het hoofdstuk is weer praktijkgericht. Hier leren ze een klimatogram te tekenen met behulp van een reeks afbeeldingen.

1. Zo zien de verschillende diagrammen eruit

2
§

© Digitale Lernwelten GmbH

Umweltbundesamt

Arrc
1/5 -

Het cirkeldiagram geeft de verdeling van waarden van een geheel weer in de vorm van een cirkel of ‘taart’. De numerieke waarden worden in een cirkeldiagram verdeeld in sectoren of ‘stukjes taart’. Cirkeldiagrammen gebruiken we om de verhoudingen van een totale hoeveelheid weer te geven. Hieronder leer je hoe je percentages kunt omrekenen naar graden om deze waarden in een cirkeldiagram weer te geven. Daarna pas je de opgedane kennis toe op een voorbeeld.

§

© Digitale Lernwelten GmbH

https://walstat.iweps.be/walstat-catalogue.php?indicateur_id=213500&ordre=0&periode=moyenne%20annuelle%202021%20provisoire&niveau_agre=P&sel_niveau_catalogue=P#

Arrc
2/5 -

Lijn- en curvediagrammen gebruiken we om een situatie ten opzichte van een andere situatie weer te geven. Hoe meer lijnen of krommen (curves) er in een diagram staan, hoe beter je de getoonde ontwikkelingen met elkaar kunt vergelijken. Lijndiagrammen zijn ook heel goed om ontwikkelingen in de tijd weer te geven.

§

© Digitale Lernwelten GmbH

Arrc
3/5 -

Staafdiagrammen of kolomdiagrammen gebruiken we om waarden met elkaar te vergelijken. In een staafdiagram worden de waarden horizontaal weergegeven.

§

© Digitale Lernwelten GmbH

Arrc
4/5 -

In een kolomdiagram worden de waarden verticaal weergegeven.

5/5 -

Een klimatogram geeft je informatie over hoe de temperatuur is verdeeld op een plaats in de wereld in één maand of over het hele jaar. Klimatogrammen geven ook de hoeveelheid neerslag weer over een maand of een jaar.

2. Een klimatogram lezen en analyseren

3
§

© Digitale Lernwelten GmbH

https://www.dwd.de/DE/leistungen/klimadatendeutschland/mittelwerte/temp_8110_SV_html.html;jsessionid=21A1689292AEAA0981A5EA0B7B3F8283.live11054?view=nasPublication&nn=16102

Arrc

klimatogram Aken/Duitsland

50° 48´ N, 6° 01´ O – 231 m boven zeeniveau
Gemiddelde jaartemperatuur 10,0 °C– Totale hoeveelheid neerslag per jaar 914,0 mm

Je kunt een klimatogram gebruiken om uit te zoeken of het op bepaalde plekken droog (arid) of vochtig (humid) is. Arid betekent dat de temperatuurcurve boven de neerslagwaarde ligt en humid betekent dat de neerslagwaarde boven de temperatuurcurve ligt.

Bronnen: Temperatuur, Neerslag

4

Instructiekader

Hoe ziet een klimatogram eruit?

Een klimatogram is relatief gemakkelijk te herkennen.

  • Op de x-as staan de maanden van januari tot december.
  • Op de twee y-assen staan de temperatuur (links) en de neerslag (rechts).
  • Naast de temperatuur en de neerslag worden ook de ligging van het klimaatstation en de hoogte boven zeeniveau in het diagram weergegeven.
  • De neerslag wordt in de vorm van neerslagkolommen weergegeven en de temperatuur als temperatuurcurve.
  • De kleur voor de temperatuur is rood en de kleur voor de neerslag is blauw.
5

Opdracht

Begrippen van een klimatogram toewijzen

Ken je de begrippen in een kimaatdiagram? Sleep de begrippen naar de juiste plaats.

Info voor docenten

Over de volgende opdracht

De leerlingen analyseren het klimatogram van Luik aan de hand van de volgende criteria:

Oplossing van de opdracht: 

Zorg voor een eerste oriëntatie:

Wat is de naam van je klimatogram?

De naam van het klimatogram is: Klimatogram Luik/België.

Op welke hoogte boven zeeniveau bevindt het klimaatstation zich?

Het klimaatstation bevindt zich op een hoogte van 66 m boven zeeniveau.

Bepaal de positie op het aardoppervlak:

Waar bevindt het klimaatstation zich precies?

De positie op het aardoppervlak is: 50° 38' N, 5° 34' O.

De jaarwaarden bepalen:

De gemiddelde jaartemperatuur is 11,2 ° C en de totale hoeveelheid neerslag per jaar is 853 mm.

Zijn er regenseizoenen of droge seizoenen?

Er zijn geen regenseizoenen of droge seizoenen.

Zijn er vochtige (humid) en droge (arid) maanden?

In Luik is de hoeveelheid neerslag altijd hoger dan de temperatuurcurve. Daarom mogen we spreken van een vochtig/humid klimaat.

Vochtige (humid) maanden kun je herkennen in een klimatogram als de neerslag boven de temperatuurcurve ligt.

Droge (arid) maanden herken je in een klimatogram als de neerslag onder de temperatuurcurve ligt.

De warmste maanden zijn juni, juli en augustus. Hier liggen de temperaturen tussen 16 °C en 18 °C. De koudste maanden zijn november, december, januari en februari, waar de temperaturen variëren tussen 4 °C in januari en februari, 5 °C in december en 8 °C in november. Daarbij komt de temperatuur niet onder 0 °C. De maanden met de meeste regen zijn augustus en december. In augustus valt er 80 mm neerslag en in december 89 mm.

6

Opdracht

Analyseer een klimatogram

Analyseer het klimatogram van Luik aan de hand van onderstaande instructies. Upload daarna je analyse van het klimatogram.

§

© Digitale Lernwelten GmbH

https://www.meteo.be/resources/climatology/climateCity/pdf/climate_INS62063_9120_nl.pdf

Arrc

Klimatogram Luik/België

50° 38´ N, 5° 34´ O – 66 m boven zeeniveau
Gemiddelde jaartemperatuur 11,2 °C– Totale hoeveelheid neerslag per jaar 853,7 mm

3. Zo teken je een klimatogram

7

Instructiekader

Dit heb je nodig om een klimatogram te tekenen

Om een klimatogram te tekenen, heb je nodig:

  1. een geodriehoek of liniaal,
  2. een rood en blauw potlood,
  3. millimeterpapier of ruitjespapier,
  4. de klimaatwaarden van de plaats.
8
§

© Katrin Minner

Arrc
1/3 -

Stap 1: Diagram tekenen

  • Teken de horizontale basislijn van 12 cm met het potlood en verdeel deze in 12 gelijke vakken.
  • Schrijf de beginletters van de 12 maanden in deze vakken.
  • Teken een verticale lijn voor de temperaturen aan de linkerkant van de basislijn.
  • Verdeel deze in gelijke intervallen van 1 cm. Schrijf de temperatuurwaarden op de scheidingsstrepen.
  • 1 cm komt overeen met 10 °C. 10 °C komt overeen met 20 mm neerslag – de verhouding tussen temperatuur en neerslag is 1:2.
  • Teken rechts van de basislijn een verticale lijn voor de neerslag en verdeel deze in gelijke intervallen van 1 cm.
  • Schrijf de neerslagwaarden op de scheidingsstrepen. Verbind de nulwaarden met een lijn.
§

© Katrin Minner

Arrc
2/3 -

Stap 2: Gegevens invoeren in het klimatogram

  • Markeer de hoogte van de waarden van de gemiddelde maandtemperaturen in het midden van de betreffende maand.
§

© Katrin Minner

Arrc
3/3 -

Stap 3: Teken de temperatuurlijn en neerslagkolommen

  • Verbind de markeringen van de gemiddelde maandtemperaturen met een rood potlood.
  • Teken kolommen voor elke maand en kleur ze in met het blauwe potlood.
  • Vul de waarden voor de gemiddelde jaartemperatuur in met een rood potlood en voor de jaarlijkse hoeveelheid neerslag met een blauw potlood.
  • Vul de naam en de hoogte in van de plaats waarop de waarden betrekking hebben. Vul de waarden voor de gemiddelde jaartemperatuur in met een rood potlood en voor de jaarlijkse hoeveelheid neerslag met een blauw potlood.
9

Opdracht

Teken een klimatogram van Maastricht

Teken een klimatogram van Maastricht met behulp van de tabel en upload deze vervolgens. 

§

© Digitale Lernwelten GmbH

https://www.knmi.nl/klimaat-viewer/grafieken-tabellen/klimaattabellen-per-station/maastricht/klimaattabel_maastricht_1991-2020

Arrc